İklim, bir alandaki atmosfer olaylarının belirli bir süredeki ortalamalarına denir. Dünyada iklim tiplerinin harita üzerinde dağılımında sıcaklık, nem, rüzgârlar, basınç, yağış gibi iklim elemanları rol oynar. Genel kültür sorularında sıkça rastgeldiğimiz iklim bilimi nedir sorusunun cevabı Klimatolojidir.
İklim Tipleri Nelerdir?
Dünyanın şekli, karasallık-denizellik, sıcak-soğuk su akıntıları, yeryüzü şekilleri farklı iklim tiplerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Dünya üzerindeki iklim tipleri; sıcak, ılıman ve soğuk olmak üzere üçe ayrılır.
1- Sıcak İklimler
Ekvatoral İklimi: Ekvator çizgisi ve yakın çevresinde, özellikle Amazon ve Kongo havzalarında etkili olmaktadır. Yıl boyunca yüksek sıcaklık, bol ve düzenli yağış görülür. Bitki örtüsü oldukça gürdür; harita üzerinde ekvator çizgisine denk gelen bölüme Tropikal yağmur ormanları da denmektedir.
Çöl İklimi: Dönencelerin bulunduğu enlemde (20’27) ve denizel etkinin olmadığı orta kuşağın iç kesimlerinde görülür. Yağış oldukça azdır. Kurak bölgeye uyum sağlamış dikenli otlar bitki örtüsünü oluşturur.
Savan (Tropikal) İklim: Ekvator çizgisi çevresinde 1000 m ve daha yüksek alanlarda görülür. Yıl boyunca sıcaklık görür, yağış düzensizdir. Bitki örtüsü yağışlı zamanlarda yeşeren, yağışsız zamanlarda kuruyan uzun boylu otlardan (savan) oluşur.
Muson İklimi: Güneydoğu Asya ve Hint Okyanusu çevresinde görülür. Etkili muson rüzgârları nedeniyle yaz ayları yağışlı, kış ayları kurak geçer. Bitki örtüsü kışın yaprağını döken gür ağaçlarla örülü ormandır.
2- Ilıman İklimler
Akdeniz İklimi: Akdeniz çevresi, Afrika’nın güneyi, Avusturalya’nın güneyinde görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yağış düzensizdir. Bitki örtüsü, (maki), zeytin, defne, mersin gibi bodur ağaçladır.
Ilıman Okyanusal İklim: Batı Avrupa, Avustralya’ nın kuzeyi, Yeni Zelanda, Alaska’nın güneyi bu iklim tipinin özelliklerini taşır. Bitki örtüsü karışık ağaçlardan oluşan ormandır.
Sert Karasal İklim: Sibirya, Kanada, Doğu Avrupa bu iklim tipinin görüldüğü alanlardır. Kışlar uzun ve soğuk, yazlar kısa ve ılık geçer. Bitki örtüsünü konu bakımından üç şekilde inceleyebiliriz; yüksek kesimlerde çayırlar, yamaçlarda iğne yapraklı ormanlar, yükseltinin kısmen azaldığı kesimlerdebbozkırlar.
Ilıman Karasal (Step) İklim: En belirgin görüldüğü yer Orta Asya çöllerinin çevresidir. Yıllık sıcaklık farkı çok fazladır. Kışlar çok soğuk, yazlar çok sıcaktır. Bitki örtüsü yıllık yağış miktarının az olması sebebiyle fakirdir. İlkbahar yağışları sebebiyle yeşeren yaz kuraklığı sebebiyle kuruyan bozkırlar (step) bitki örtüsünü oluşturur.
3- Soğuk İklimler
Tundra ( kutup altı) İklimi: Kanada’nın kuzeyinde, Grönland Adası kıyılarında, İskandinav Yarımadası’ nın kuzeyinde belirgin olarak görülür.
Sıcaklık ve yağış değerleri yıl boyunca düşüktür.
Bitki örtüsü çalı, vb. cılız otlardan oluşan tundradır.
Yüksek Dağ İklimi: Bu iklimde sıcaklıklar yükseltiye bağlı olarak düşüktür. Himalayalar, And Dağları ve Alpler bu iklimin görüldüğü yerlerdir.
Kutup İklimi: Kuzey kutbu çevresinde, Antarktika’da, Grönland Adası’ nın iç kesimlerinde görülür. Sıcaklar yıl boyunca sıfır derecenin altında seyreder. Yağışlar kar şeklinde ve oldukça azdır. Karlar erimez. Bitki örtüsünden yoksundur.
